TJ90 TURBOJET PROJESİ
TEI öncelikli olarak ulusal, uzun vadede ise uluslararası pazarda yerini alması öngörülen rekabetçi, yenilikçi ve yüksek teknolojiye sahip, İnsansız Hava Araçları’nın (İHA) gaz türbin ihtiyacına yönelik turbojet ve turboprop motorlar geliştirmektedir. TEI’nin bu kapsamdaki Ar-Ge çalışmaları 2004 yılından bu yana devam etmektedir. Bu çalışmalar kapsamında TJ90 turbojet motoru geliştirilmiştir. Geliştirilen bu motorların kontrolleri, tamamen yerli imkanlarla geliştirilen elektronik kontrol üniteleri aracılığıyla yapılmaktadır.
TJ90
TJ35 motoruna göre daha yüksek itki sağlayan turbojet motoru geliştirme çalışmaları Ocak 2011 tarihinde başlamıştır. TEYDEB desteği ile yürüyen projede, Mart 2012 tarihinde TUSAŞ’ın Şimşek platformunda kullanılmak üzere iş birliği anlaşması imzalanmıştır.
İlk uçuş testi 5 Haziran 2013 tarihinde gerçekleştirilmiş olup, motor geliştirme testleri devam etmektedir.
ŞiMŞEK yüksek hızlı hedef uçak sistemi için geliştirilen TJ90 motorunun kalifikasyon testleri devam ediyor. 2015 yılı içerisinde TAI tarafından geliştirilen ŞİMŞEK platformuyla ilk test uçuşu başarılı şekilde gerçekleştirildi.
2017 yılı içerisinde Şimşek Yüksek Hızlı Hedef Uçak Sistemi ile yapılan testlerde 10 bin feet ve saatte 400 kilometre hıza kadar çıkıldı. Motor 20 bin feet ve daha fazlasına da çıkabilecek kapasitedir. Motor geliştirilmeye devam ediyor ve seri üretim için sipariş verilmiş durumdadır.
ŞİMŞEK, hava-hava, satıh-hava, uçaksavar ve füze sistemleri ile atış ve radarla takip eğitimlerinde kullanılacak, savaş uçakların ve füzelerin uçuş karakteristiklerine yakın özelliklere sahip, Yüksek Hızlı Hedef Uçak ihtiyaçlarını karşılayacak.
Kanat açıklığı 1 metre 30 santim, uzunluğu 2 metre 30 santim olan uçağın azami kalkış ağırlığı 75 kilogram. Saatte 740 kilometre hıza ulaşabilen Şimşek, 15 bin feet de bir saat havada kalabiliyor.
TJ90 motorunun başlıca özellikleri ve teknik verileri;
- Azami İtki (N)/(lbf): 400/90
- Özgül Yakıt Tüketimi (kg/N.h)/(lb/lbf.h): 0.15/1.5
- Azami Şaft Hızı (RPM): 100,000
- Kuru Ağırlık (kg)/(lb): 3.6/7.9
- Uzunluk (mm)/(in): 413/16.3
- Çap (mm)/(in): 153/6
- Bakım Aralığı (sa): 25+
- Kerosen ile başlatma
- Elektrik ile başlatma
- EMI/EMC uyumluluğu
- Katapult yüklerine dayanım
- Yer istasyonu ile veri bağlantılı EKÜ
- Askeri standartlara uygun
Apakah itu di buat untuk tujuan komersil?
Dear Asep taufik hidayat,
TEI develops turbojet and turboprop engines to meet the gas turbine need of competitive, innovative, high-tech Unmanned Aerial Vehicles (UAV) which are anticipated to be released to the domestic market first and to the international market in the long-term.
Bu motor geliştirilerek goksungur iha icin kullanilabilirmi yoksa suan ki halide yeterlimidir
Bence tb2 büyüklükteki ihaları biraz geliştirmeyle uçurabilir diye düşünüyorum