HAVACILIKTA KULLANILAN NİKEL ALAŞIM KATMANLI İMALAT TEKNOLOJİSİ GELİŞTİRİLMESİ (YAKUT) PROJESİ
Yüklenici: TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş
Danışman: Koç Üniversitesi
YAKUT Projesi ile geleceğin imalat teknolojisi olarak görülen katmanlı imalat yöntemlerinden biri olan Lazerle Metal Toz Ergitme (LAM) prosesinin, nikel süperalaşımlarından fonksiyonel parça imalatına yönelik olarak ülkemiz savunma sanayiine kazandırılması hedeflenmektedir. Katmanlı imalat teknolojisi genellikle tel, toz veya sac malzemenin katmanlar halinde birbiri üzerine ergitilerek katılaştırılması ile parça imalatı prensibine dayanmaktadır. Günümüz geleneksel imalat yöntemlerine kıyasla yüksek tasarım özgürlüğü sunması, ağırlık ve maliyet azaltımına olanak sağlaması gibi avantajları nedeniyle yeni sanayi devrimi olarak görülmektedir.
Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) tarafından desteklenmekte olan YAKUT Projesi ile Lazerle Metal Toz Ergitme (LAM) prosesinin uçak motorlarındaki yüksek basınç ve sıcaklık gibi zorlayıcı şartlar altında çalışabilen yüksek mekanik özelliklere sahip fonksiyonel parça imalatına yönelik olarak proses modelleme kabiliyeti ile birlikte kazanılması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda proje kapsamında TEI TJ90 turbojet motoruna ait 9 alt parçadan oluşan yanma odasının UNS N06625 nikel süperalaşım malzemeden mekanik isterleri sağlayacak şekilde katmanlı imalat yöntemi ile tek parça olarak imalatı yapılacaktır.
Bu proje kapsamında; yüksek sıcaklık uygulamalarında kullanılan nikel süperalaşımı (UNS N06625) LAM süreci ile üretilebilmesi için gerekli bilgi birikimi oluşturulması ve tecrübe kazanılması, LAM süreci sonrasında, ikincil işlemlerin (ısıl işlemler, yüzey iyileştirme, vb.) süreç çıktılarına olan etkilerinin karakterizasyonu, LAM süreci sonrasında üretilen parça üstünde termal artık gerilmelerden dolayı oluşabilecek çatlak ve deformasyon gibi istenmeyen unsurların süreç öncesinde öngörülebilmesini sağlamak maksadıyla sürecin sonlu elemanlar metoduyla modellenmesi bulunmaktadır.
YAKUT Projesi ile elde edilecek bilgi birikimi ve tecrübe sayesinde orta ve uzun vadede, TEI’nin kendi motorlarında katmanlı imalat yöntemi kullanarak parça imalatı yapabilen ana motor üretici firmaları arasındaki yerini alması hedeflenmektedir.